„Czyżbyśmy się już tak zestarzeli, że możemy żyć jedynie przeszłością i że jak bezsilnym starcom pozostaje nam tylko błądzić po cmentarzyskach minionych epok ? Boże, jakie to nudne.”
Stanisław Noakowski, Pisma, Warszawa 1957, s. 217
„Czyż nasz restaurator architektury nie powinien być przede wszystkim artystą ? Czyż nie powinien dbać o to, by w restaurowanym gmachu złożyć na wsze czasy jakąś pamiątkę naszej kultury i sztuki ? Obowiązkiem społeczeństwa jest dać możność artystom tworzyć, a nie limitować się w imię źle rozumianego pietyzmu.”
Adolf Szyszko-Bohusz
Powyższe cytaty mogą służyć za motto rozpoczynającego się cyklu spotkań pod nazwą Karkonoski Salon Architektury – spotkań, w trakcie których chcemy prezentować lokalnej społeczności najświetniejsze dokonania polskiej architektury współczesnej. To pierwsze w Jeleniej Górze, adresowane do tak szerokiego kręgu odbiorców, forum prezentacji współczesnej polskiej architektury, w którym udział deklarują najlepsze pracownie architektoniczne w kraju, krytycy architektury, pracownicy naukowi znanych uczelni architektonicznych. Inicjatorem i organizatorem imprezy jest Zarząd Oddziału Stowarzyszenia Architektów Polskich SARP w Jeleniej Górze, organizacji pozarządowej, na której spoczywają statutowe obowiązki promowania jakości architektury i ładu przestrzennego środowiska zbudowanego i naturalnego, prowadzenia dialogu z użytkownikiem i społeczeństwem przez publiczne wystawy projektów, upowszechnianie wiedzy o architekturze i krytykę architektoniczną, promowania dorobku twórczego architektów polskich przez jego dokumentowanie i upowszechnianie w szerokich kręgach społeczeństwa.
Reprezentujemy najmniejszy oddział Stowarzyszenia Architektów Polskich, żyjąc w regionie pozostającym na uboczu głównego nurtu życia gospodarczego, politycznego i kulturalnego kraju. Jednocześnie żyjemy w miejscu szczególnym, miejscu magicznym, w Dolinie Pałaców i Ogrodów, miejscu o wspaniałym krajobrazie oraz niezwykłym nasyceniu obiektów architektury, świadczących o bogatych tradycjach tych ziem i wielkiej kulturze jej mieszkańców.
Biorąc przed ponad 60 laty w zarząd te ziemie, objęliśmy więc bogate dziedzictwo, o które nie potrafiliśmy stosownie zadbać, wobec którego zabrakło nam respektu i szacunku i które - z powodów społecznych, politycznych i gospodarczych - uległo znacznej degradacji. Dopiero po latach uświadomiliśmy sobie skalę naszych zaniedbań, błędów, zaniechań i aktów świadomej destrukcji, próbując ratować to, co pozostało. O ile w latach PRLu wznosząc nowe siedliska ludzkie, szkoły, obiekty użyteczności publicznej czy zakłady przemysłowe, w najmniejszym nawet stopniu nie próbowaliśmy się liczyć z zastanym środowiskiem zbudowanym i przyrodniczym, totalnie je dewastując i tworząc obiekty o koszmarnej tzw. typowej architekturze, pozbawione ducha i indywidualnego wyrazu o tyle dzisiaj, kiedy możemy mieć o wiele więcej swobody twórczej, a bariery technologiczne prawie nie istnieją, stajemy często wobec tego, co zostawili nam poprzedni gospodarze tych ziem, zupełnie bezradni. Zdając sobie sprawę z bogactwa i klasy tej architektury, tworzymy nową na jej wzór, bezmyślnie ją kopiując, nie potrafiąc znaleźć sposobu na jej twórczą kontynuację. Przykładamy tym samym rękę do fałszowania rzeczywistości i stajemy się apologetami minionych mistrzów baroku, klasycyzmu czy secesji.
A przecież mamy ambicję - jako lokalne środowisko - tworzyć architekturę współczesną, spójną z tą, w kontekście której powstaje, a jednak nacechowaną nowoczesnością i odpowiadającą współczesnym wyzwaniom, zarówno co do treści, konstrukcji jak i formy. Przychodzi nam to jednak z wielkim trudem. Z powodów geograficznych mamy utrudniony dostęp do osiągnięć współczesnej architektury oraz wystaw, prezentacji, wykładów, gdzie jest ona prezentowana. Tego typu imprezy odbywają się zazwyczaj w większych ośrodkach akademickich. Dlatego, ażeby umożliwić w miarę szerokiej publiczności, w tym naszemu zawodowemu środowisku, kontakt z nią, postanowiliśmy - jako nowy Zarząd Oddziału SARP - przełamać ten trend i wprowadzić w nasze działania nieco ożywczego ducha. Temu ma służyć inicjatywa powołania Karkonoskiego Salonu Architektury. Zakładane efekty tej inicjatywy są następujące:
Cel bezpośredni: popularyzacja współczesnych osiągnięć architektury polskiej,edukacja architektoniczna młodzieży szkolnej i akademickiej, propagowanie nowoczesnych trendów architektonicznych wśród możliwie najszerszych rzesz odbiorców (mieszkańcy Jeleniej Góry i okolic, projektanci, potencjalni inwestorzy, przedstawiciele lokalnej administracji państwowej i samorządowej, wykonawcy),
Cel długofalowy:poprawa stanu powstającej architektury,poprawa estetyki otoczenia poprzez wzrost świadomości jego znaczenia u jej twórców i odbiorców,poprawa jakości przestrzeni zabudowanej.
Nazwa naszej inicjatywy jest zobowiązująca, ale - decydując się na ryzyko krytycznych opinii o niej - mamy uzasadnione prawo ufać, że nasz zamiar się powiedzie. Jesteśmy o tym przeświadczeni po przeprowadzeniu szeregu osobistych i telefonicznych rozmów z przedstawicielami znanych i uznanych firm architektonicznych, od których uzyskaliśmy deklarację uczestnictwa w jeleniogórskich spotkaniach. Należą do nich m.in.: APA Kuryłowicz & Associates, JEMS Architekci, Ingarden-Ewy Architekci, AiR Jurkowscy Architekci, Archistudio Studniarek + Pilinkiewicz, M. i A. Domicz, Arch-Deco, Konior Studio, a zatem czołówka pracowni architektonicznych w Polsce. Wykład inauguracyjny wygłosi Prof. Ewa Kuryłowicz z Warszawy, Profesor na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, a jednocześnie projektant i partner w APA Kuryłowicz & Associates. Zaproszenie jest otwarte i zostanie skierowane do wszystkich znanych i uznanych firm, których nazwy długo by wymieniać. Zapowiada się więc cykl prezentacji zakreślony na lata. Z radością będziemy gościć Państwa na tych spotkaniach ufając, że przyniosą one nam wszystkim olbrzymi pożytek.
Nasza inicjatywa nie jest skierowana przeciwko nikomu. Ona jest skierowana do wszystkich, którym zależy na kształcie przestrzeni, na urodzie naszego miasta. Chcemy udowodnić, że nowoczesna architektura nie znaczy – szpetna architektura. Chcemy pokazać przykłady symbiozy architektury zabytkowej z nowoprojektowaną. Projektowanie w zastanym i oswojonym sąsiedztwie zabytkowym wymaga wiedzy, odwagi, kultury i wierności swojemu powołaniu. Zdajemy sobie sprawę, że na architekturze, tak jak i na zdrowiu, znają się wszyscy. Mamy tego dziesiątki dowodów na co dzień, rozmawiając z naszymi klientami, którzy często mają bardzo jednoznacznie zdefiniowane poglądy na temat architektury i sceptycznie podchodzą do propozycji estetycznych projektantów. Jednak, jako architekci, mamy obowiązek projektować nowe obiekty w sposób respektujący nie tylko obowiązujące przepisy, odpowiadający zamówieniu klienta, ale też współczesnym standardom i trendom architektonicznym. Projektujemy w XXI wieku. Nie ma żadnych powodów, ażeby projektowany obiekt musiał sposobem kształtowania formy architektonicznej cytować wątki zabytkowej zabudowy. Gdyby trzymano się zasady wiernego naśladownictwa, nigdy nie powstałaby Kaplica Zygmuntowska na Wawelu czy tez barokowe ołtarze w gotyckich świątyniach. Mamy nadzieję, że Karkonoski Salon Architektury stanie się forum twórczej wymiany myśli o architekturze, imprezą płodną i nośną społecznie, bo też dziedzina architektury - jak żadna inna - nie dotyczy obywateli tak bezpośrednio. W końcu to, jak i w jakim otoczeniu mieszkamy, stanowi o jakości naszego życia. Musimy tez pamiętać, że dobra architektura podnosi wartość miejsca w jakim powstaje w każdym wymiarze, także materialnym. Dlatego warto inwestować w dobrą architekturę !
Wojciech Drajewicz
Prezes SARP Oddział w Jeleniej Górze
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz